2005, 2007, 2009 e la darrèida lo 31 de març de 2012 a Tolosa. 4 cridas e una novèla prevista lo 24 d’octobre a Montpelhièr. Dempuèi 2012, Joan-Loís Blenet la demandava aquesta crida, al nom de calandreta. Lo moviment occitan es un pauc divisat sus la question. Lo president de Calandreta n’en parla liurament.
Joan-Loís Blenet, dins lo comunicat de la coordinacion occitana se parla de « fenomèns de regression e lo perilh de mai en mai gròs que menaça la lenga ». De que s’agís exactament ?
L’ensenhament es dins un perilh grand. Faguèrem un tèxte l’estiu passat per Calandreta. Es una destruccion al licèu ambe la lei Fillon que va metre en perilh l’universitat. Se cal mobilizar. Es la dobla pena per nautres : la crisi economica e la reforma territoriala que risca de donar encara mens de mejans. Quand òm vei lo nivèl de las dotacions de despartaments tals coma Pirenèus-Atlantics o Avairon… Las regions van pas prene en carga aquò. La reforma territoriala tetanisa las collectivitats que son encara mai en replec. Avèm lo fuòc, la forèst crama e caldriá pas mandar los pompièrs estant qu’es la crisi ?
Qu’una serà la tòca d’aquesta crida ? Es que la platafòrma de reivindicacions serà la meteissa ?
Las reivindicacions, las avem, veidrem per la platafòrma. La tòca es de dire que dins la societat i a un problèma que cal reglar. Sus la question de l’òc, del patrimòni, i a de sosten dins la populacion. La manif servís a mostrar e a donar vam al resson. Per ieu es pròche de çò qu’an fat los omosexual ambe la Gay Pride : donar la pròva en public que i a un sosten, un resson ambe dejós, de reivindicacions. Devèm mostrar la dinamica de la vida amb una batèsta granda de menar.
Una batèsta que s’anóncia dins las dificultats : pas d’unitat del moviment, lo collectiu « Anem òc » qu’existís pas mai, pas tròp de temps… ?
La manif de Tolosa èra ja coma aquò, ambe la coordinacion occitana…
Mas demòra sonque Calandreta e l’IEO ?
Pel Felibrige, ieu lo sabi, son d’acòrdi per èsser dins la coordinacion. N’ai parlat ambe lo capolièr. Donc avèm 3 pilars que son d’associacions màgers. Lo collectiu èra un nucleus d’organisacion. De segur farà un apèl per aver una forma novèla e associar lo mai possible de monde.
Oc-Bi e FELCO èran pas convidats per l’acamp de Carcassona en genièr passat que decidiguèt de la crida. Perqué ?
Era pas lo primièr còp. Quand fas d’acamps e que lo monde venan pas, los convidas un còp, dos còps e al tresen passas a quicòm mai. Lo darrèr còp, los autres nos an rejonch. I aguèt tanben desacòrd rapòrt a l’endret. Avèm seguit alèra qu’èra pas nautras idèias. Lo debat es complicat.
Aquí serà tornamai dins l’encastre d’una jornada nacionala per las lengas regionalas. Se manifestarà de pertot en França. Avèm pas trapat quicòm de melhor dempuèi lo temps qu’avèm inventat aquestas manifs. Es una idèia bèla que cal contunhar.
Los autres vòlon mai d’una crida, d’un eveniment, un pauc pertot ?
Nautres volèm que i aja la manif. Quand òm ditz que l’òm a pas los mejans d’una granda manif, òm pòt pas dire qu’òm los a per mantunas de petitas. Autre problèma : nautres Occitans, de la marginalitat e del pichòt, ne manjam cada jorn. Avem besonh d’una fèsta en grand, pas la darrèida ròda de la darrèida carretona. Lo monde an besonh de se sentir en glòri.
Autra dificultat : Montpelhièr…Pas tròp central coma vila occitana ?
La centralitat de Tolosa es tota relativa ! Nos a fat partir lo Felibrige. Pels mejans de transpòrts seriá Carcassona, Narbona o Besièrs. Carcassona ne voliá pas, Narbona a pas de fòrça e Besièrs es pas la pena. Montpelhièr serà ben per Provença.
D’abituda se decidís mai d’un an a l’avança ?
Calandreta demana una crida dempuèi octobre de 2012. Tant que faire tant val tombar dins lo calendièr de la politica. Mas avèm esperat las datas que coneissèm dempuèi pauc de temps. Val melhor èsser a la raspa que pas far res del tot.
Las autras cridas an pas donat grand causa. Cal contunhar quand mema dins aquesta dralha ? Cambiar lo biais ?
Sètz tarrible los Occitans ! Lo moviment social occitan èra pas d’una fòrça extraordinària…E volriatz qu’ambe 20 000, 30 000 personas tot cambièsse ? Que la Republica reconeguesse sas fautas ? Las causas avançan lentament. Parli sovent de la Gay Pride. Fan aquò regularament, cada an, totjorn parièr, dempuèi 83. Es sonque 30 ans pus tard qu’an obtengut quicòm de crane.
I a pas besonh d’inventar. Cal que siague bona. Entre nautres, òm a pas melhorat las manifs. Amb una organizacion benlèu mens bona avèm agut mai de monde. Es benlèu ben que lo moviment nos despassa. Devèm fonçar dins aquo. Dona la pròva qu’Occitània es quicòm de bèl, grand e joiós.
Entrevista : Lo Benaset
