Le blog de l’occitan / Lo blòg occitan

Viure al País – Dab la Louisette en País Tòi
Coproduction Piget / France Télévisions

Aujourd’hui, nous vous proposons d’aller à la rencontre de Louisette, en Pays Toy, dans les Hautes-Pyrénées, au pied de la station de ski de Barèges, qui nous transmet son biais de faire la garbure, cette soupe traditionnelle de la cuisine gasconne.

@Vicenta

Viure al País – Amb la Sylvaine en Segalar
Coproduction Piget / France Télévisions

Aujourd’hui, l’équipe de Biais s’est rendue à Baraqueville dans l’Aveyron à la rencontre de Sylvaine, qu’elle a retrouvée en pleine cueillette des reponchons, (ou responchons : le tamier en français) une plante sauvage qu’on pourrait appeler l’asperge des pauvres et qui pousse en abondance dans l’Aveyron et le Tarn aux mois d’avril et mai. Sylvaine nous donne la recette pour bien cuire et cuisiner los reponchons et nous régale aussi d’un polet sautat amb de trufets a la vineta.

@Vicenta

Viure al País – Amb Jacqueline e Christiane pel causse de Limonha
Coproduction Piget / France Télévisions

Lo pastís : cadun son biais, sa recèpta e que sovent, demòra secrèta. Cò que podem dire es que ven de pastís (mescla de mai d’una causa en occitan) e qu’a donat pastissariá en francés. Pastissar en òc vòl dire trabalhar amb las mans, chaupinar…

De pastís s’en tròba en Carcin mas tanben en Gasconha. De còps se parla de crostada (mas es quicòm mai) o tanben de tortièra (dins las Lanas). Aquí Piget es anat sul causse de Limonha (Òlt) per veire lo famós pastís « anguila » ont nos espèran Jacqueline la maire e Christiane la filha.

Se fa dins un lençòl per i donar sa fòrma de sèrp, d’anguila. Pas plan luènh de Limonha, se dís tanben « Crostada al cabeçal » a Cailutz.

Dins aqueste país de secada e de pèiras, òm sap trimar mas tanben passar de bons moments. Aital aquesta còca tarribla, autant biaissuda que gormanda : lo pastís.

De biais, ne cal per espandir finament la pasta. Per i metre çò que cal un còp estirada : quauquas pomas mas tanben un pauc d’aiga benesida, de riquiqui coma disiá l’autre. Cada canton i met de sa liquor; en Carcin seriá d’aigardent.

 

Per la recèpta, se pòt trobar en occitan, en francés…mas tanben en inglés.

Questions de lengas, òm pòt relevar que la Jacqueline dís « un bocin d’oliva » per dire un pauc dòli. I d’autras causas encara de descobrir sus aquesta còca plan savorosa e totes los biaisses que cal per se far petar la ventresca ! Lo reportatge passarà dimenge dins Viure al Pais

Lo Benaset

 

Viure al País – Amb la Claudine dins lo Massadèl
Coproduction Piget / France Télévisions

Aujourd’hui, Claudine nous ouvre les portes de sa maison dans le pays massatois, en Ariège, où elle a été élevée par ses grands-parents paysans. Professeur d’histoire-géographie, d’abord à Paris puis en Ariège à partir de 1969, elle est aujourd’hui à la retraite et se consacre à la langue qu’elle a toujours parlée et aimée : l’occitan. Elle a notamment participé à la création du cercle occitan du Couserans. Elle nous livre sa recette de l’azinat, le plat traditionnel du quotidien ariégeois : une soupe à base de « gorin », de porc comme ils l’appellent là-bas. Le petit biais de Claudine réside dans une astuce pour donner de la couleur à la soupe avec un morceau de sucre.

 

@ Vicenta

 

Viure al País – Amb l’Odette dins la valada d’Òlt
Coproduction Piget / France Télévisions

Aujourd’hui nous retrouvons Odette dans la vallée du Lot, du côté de Decazeville, où elle nous régale d’un poisson de rivière farci et préparé au four à bois.

 

@ Vicenta

Viure al País – Peralh bolhit amb l’Aline dins los monts de La Cauna
Coproduction Piget / France Télévisions

Las causas las pus simplas son pas las pus missantas ! Aital lo peralh bolhit -una mena de panna-cotta- un calhat de fedas plan melhor qu’un yaourt. E aquò’s dins los funses que rajan e que remolinan que tornam trobar Aline pels Monts de la Cauna dins Tarn.

La Cauna qu’a donat son nom a una raça de fedas es tanben un país de lausièrs. E se sabètz pas çò qu’es una sorda, poidretz prestar l’aurelha al reportatge e descobrir çò qu’es. Costat formatge, lo « Pérail » es vengut una apellacion e una marca.

Dins aqueste país de Ròcafòrt, se fasiá quand i aviá pas tròp de lat, que valiá pas la pena de lo ramassar per Ròcafòrt e donc s’en fasiá quicòm : lo peralh bolhit. La recèpta es pas complicada :

• 1 litre de lat de fedas
• 12 tròces de sucre
• 2 sacons de sucre vanilhat
• Un rajal de presura

I a mai d’un biais dins la recèpta coma de rinçar la caçairòla a l’aiga frecha per pas que s’atape. Far bolhir lo lat, i ajustar lo sucre vanilhat plan remenar e metre a refresir (30 – 35°C). Ajustar alèra la presura e daissar prene una ora. M’en diretz de novèlas! A condicion encara d’aver lo biais, o l’astre de lo qu’assaja pel primièr còp !

2 causas per anar pus luènh :

• i a una bòria dins Tarn ont se fa d’anhèls e donc de fedas e de bons formatges coma lo peralh. Se passa a Paulinet e lo patron e lo siti sabon virar la lenga. 
• dempuèi l’emission de VAP, lo peralh bolhit es servit dins un restaurant de Tolosa amb un polit nom : la Maison Drôle.
  
• Biais es una seria realizada per Piget. Podètz legir un article en francés sus la paja VAP de france 3 Midi-Pyrénées        

Lo Benaset

Viure al País – Amb lo Guilhem e lo Dominique pel Causse de Gramat
Coproduction Piget / France Télévisions

Las causas simplas son, de còps que i a, pas tant simplas qu’aquò, e de las melhoras. Biais permet de s’en trachar e de metre dins lo lums de causas e de monde puslèu resconduts. Càquela, se jamai demandatz an aqueste monde de vos far véser aquel tresaur, son los primièrs a s’estonar e de vos dire que francament, veson pas l’interès de far conéisser tot aquò. Modèstes, pas acostumats a se conflar lo pitre.

Lo biais per de monde que l’an

La fòrca de Biais es aquí : anar al rescontre d’una persona, d’un territòri e de totes los biaisses que van ambe. Ensajar de filmar lo gèste, lo pichon d’aquò que fa que la causa simpla ven extraordinaria. Aquel monde son cargats de coneissenças, de causas que son dins lor cap, dins lo còr o encara las tripas. S’en trachan quitament pas pus. Son de causas que fan cada jorn, naturalament. Alèra òc-ben, avèm d’astre de poder agachar tot aquò, de lo comprene per lo tornar far. Dins aqueste periòd ont nos cal de coach e de « tuto » siquenon nos sembla que sèm perduts, avèm aquí plan mai qu’un paissèl. E coma los images son remirables, intim sens genar lo monde, quand se fa de cosina vos fan venir l’estomac darrèr l’esquina !

Dominique e Guilhèm

Aqueste còp, sèm partits pel causse de Gramat, dins lo rajal dels funses. Un paire e son enfans nos espèran. Òm ne profita per aprene de causas pel l’òrt ambe Dominique, cossí empachar las milhaucas de venir per l’ensalada… Per la cosina, Guilhèm comença per aprestar lo cotèl amb un viralenga per l’asugar : « De carn, de farç, de lat » ! Qu’una polida lenga Guilhèm ! Mas sèm pas aquí per far un cors de lenga. Al programa : torrilh de rabas e cojat.

TORRILH DE RABAS

De rabas de per l’òrt que cal palar espés e talhonar plan teunas. Vojar aquò dins una ola a fricassar dins de grais o d’òli d’oliu. De salt, de pebre e remenar pron sovent.

Ajustar dos culhèrs de farina e d’aiga plan cauda per pas far de grumèls.

Còire pendent 1 ora.

Far de trempas ambe de pan de torta un pauc vièlh e sec. Un pauc d’alh, de pebre.

Metre de bolhan (sens tròp de rabas) per acatar las trempas e daissar 4-5 menutas

Al moment de servir, ajustar lo bolhon que cal.

LO COJAT

Cal prene de cojas de per l’òrt plan maduras. Las palar per ne gardar 1Kg.

Las còire dins l’aiga 1/4 d’ora

D’aquel temps podètz far la pasta. Dins un plat, metre 250 g (a vista de nas!) de farina, ambe 4 uòus, de lat, un pesuc de salt e un rajal d’aigardent de pruna.

Estorar los tròçes de coja. Ajustar 250 g de sucre. Mesclar tot aquò ambe la preparacion e la metre dins un plat burrat.

Coire 45-50 menutas dins un forn a 180°C.

Simple me diretz?! Quand sètz biaissuts, tot es pron simple! Bon apetit ! E mercés Piget, Lila e Amic.
BIAIS : coproduccion France Télévisions et PIGET

Lo Benaset