La cantaira Rosina de Pèira, figura maja de la cultura occitana, moriguèt aquesta dimenjada. Aviá 86 ans.
Era una votz fòrta e prigonda. Una votz que representava totes los parçans d’Occitania. Dins sa boca faguèt ausir totes los dialectes occitans per repréner las cançons dau repertòri tradicionau. Fins a venir una incarnacion d’aquèu repertòri e lo simbòl de son reviscòl. Perqué en 1972, quand Rosina Saurine (son vertadièr nom) comencèt de cantar suls emponts, la cançon tradicionala èra un pauc desconsiderada. Era lo temps de la nòva cançon occitana, d’inspiracion folk, que se basava sus de tèxtes novèus, escriches pels quites interprètes o d’escrivans. E los militants de la lenga d’òc crentavan d’èsser redusits a un patés e un folclòre vièlh. Lo meriti de Rosina de Pèira es doncas grand. Acompanhada longtemps per sa filha Martina, foguèt emai recompensada pel grand prèmi de l’acadèmia Charles Cros en 1980 e 1985. Convidada sus França 3 per festejar la primièra recompensa, la cantaira n’aprofecha per corregir lo presentator e rampelar que lo Carles Cros èra un occitan (a la debuta dau reportatge sus la nòva cançon).
Nascuda en 1933 en Volvèstre, lo gascon foguèt sa lenga mairala au masatge de « Pèira », sus la comuna de Havars. La Rosina reivindicava doncas son origina dins son nom d’artista e demorèt totjorn fidèla a son país, puòique viviá encara a Pèira abans de morir. Mas ben mai luònh que Havars o Arièja, èra venguda un emblèma d’Occitania tota. Aviá participat au grand moviment occitanista que comencèt aprèp mai de 68, emai s’èra mai vièlha que la maja part daus autres cantaires d’aquèu temps: comencèt lo mestièr a gaireben 40 ans. A l’epòca e uèi encara, la cultura occitana es lo mai sovent valorisada per sa literatura millenària e fòrça viva. Mas dins las annadas 70, pel primièr còp, puslèu que los escrivans son los musicians e cantaires que foguèron los representants pus popularis de la lenga d’òc. A la generacion daus autors coma Robert Lafont, Max Roqueta, Bernard Manciet o Joan Bodon, succedís aquela daus guitaristas e interprètas: Claudi Marti, Maria Roanet, Mans de Breish, Los de Nadau… E puèi Rosina de Pèira que tòrna inventar de cançons populàrias. Perqué posava dins lo repertòri tradicionau mas l’adobava a sa saussa, amb d’arrengaments e d’instruments novèus que se podián sarrar de la pop o dau rock.
Co-fondatritz dau labèl Revolum en 1974, Rosina de Pèira sortiguèt son darnièr disc dins las annadas 2000. Dins aquela decenia, es de l’autre caire dau glòbe qu’un omenatge li es rendut. Los Japoneses dau grop de rock psiquedelic Acid Mothers Temple la contactan e fan una represa de « La Nòvia ». En 2012 emai vendràn a Tolosa registrar un concèrt amb Rosina. Es ben ela qu’aviá rason dempuèi la debuta: la musica tradicionala tanben es universala.
