Tèrras comunas

Es un reportatge que pòrta sens, ambe de ressons particulars dins aquesta passa de paurs divèrsas, subretot de la diferéncia. « Tèrras comunas » es un documentari produsit per l’IEO de Lemosin que tòrna sus aquestas tèrras de Lemosin que vegèron partir de monde al sègle 19 e d’autre monde tornar e s’integrar coma cal dins los vilatges. Una idèia del partatge, de las causas comunas, comunalas e… comunistas.

Viure amassa

Lo film de 52 menutas compta donc l’istòria d’aquestas tèrras lemosinas sul platèu de Miuvachas. De tèrras pauras mas generosas, ont los paisans petits partiguèron per se ganhar la crosta endacòm mai. D’unses per bastir de barris complèts a Paris o Lion (Les maçons de la Creuse); d’autres pels bòsques de Lanas o Charenta… Un jorn tornèron al país, riches de la lor experiéncia e d’idèias pels caps. De tot aquò, nasquèt de valors : partatge, egalitat, l’ajuda mutuala e la solidaritat. Espeliguèt lo comunisme rural qu’es lo fial conductor del film.

Tèrra d’acuèlh e de luchas

Lo film tòrna sus divèrses episòdis istorics tals coma la primièra guèrra mondiala, las proprietats crompadas juste de d’aprèp a la borgesia. La segonda ambe l’esperit de resisténcia d’una populacion a 90% pel maquís, la comuna de Saint-Gilles-les-Fôrets e lo regent Georges Guingouin, companhon de la liberacion, un eroi vertadièr… La guèrra en Argeria e un autre regent arrestat alèra que lo camp de La Courtine deviá anar aval. Pas cap de monde del coet èra per aquesta guèrra e lo sosten al regent foguèt total. Enfin lo famós 11 de novembre de 2008, Julien Coupat victima presque perfiècha de politics que volián anar viste dins l’afar d’un sabotatge sus las linhas de la SNCF. Lo discors de la menistra de l’interior de l’epòca Michèle Alliot-Marie que parla « d’un trabalh d’enquista » (sic) per menar a l’arrestacion de Julien Coupat, un dels nombroses joves a s’èsser enstallat a Tarnac. Un copable politic, un fracàs judiciari e Julien Coupat que faguèt 6 meses de preson abans d’èsser liberat. Domatge que lo film ne diguèssa pas mai sus el, se demòra totjorn a Tarnac o pas… Julien Coupat passarà lo 13 de decembre dabans la cort de cassacion per « associacion de malfactors »…

Lo còp de Tarnac (19)

Es lo moment fòrt del reportatge. Lo cònse ancian Jean Plazanet que parla d’aquelses joves que cercavon una bòria per la menar en collectivitat, de tot lo trabalh que faguèron e que fan encara per far viure lo vilatge. Un engajament total per repréner l’especiariá non pas per far de moneda mas per rendre servicis. Seguissèm aital Benjamin Rosaux que mena lo camion que fa la virada per ravitalhar las campanhas, l’estanquet représ el tanben, l’escòla que se manten amb aquesta joventut novèla.

E aqueste còp de tròne en fin d’annada de 2008 ambe lo còp de Tarnac, Coupat e d’autres arrestats… delictes de morre que conven pas e d’idèias supausadas missantas. Lo sosten del vilatge foguèt total. Duèi, los joves an vielhit mas contunhan de rebussar las margas e de s’engajar. Una leiçon de vida amassa, de soscadissas sus la societat, de luchas tanben contra las conerias de la vida.
France 3 Limousin Terres communes • Production : Institut d’Etudes Occitanes du Limousin  –  • Réalisation : Jean-Marie Caunet & Jean-Paul Faure
Lo film es bilingüe occitan-francés, e fa de ben d’ausir d’occitan dins son dialècte de Lemosin. Amai de flaquesas dins la realizacion, las transicions e de còps que i a lo son qu’es pas tarrible, lo documentari pòrta de soscadissas e d’esclairatges plan vius sul monde d’aièr e lo de duèi. Es un imne al « Viure amassa » a l’acuèlh. Pren un resson particular al moment ont tant de conerias son dichas e fachas ambe los migrants de tota mena.

Lo film ven de passar sus França 3 Lemosin e passarà diluns que ven 12 de decembre sus las antenas de Tolosa e Montpelhièr a 9 oras manca dètz del matin. 

Lo Benaset @Benoit1Roux