Le blog de l’occitan / Lo blòg occitan

Los ancians membres dau burèu dau Parlament de Catalonha son jutjats a Barcelona. Dins la còla, l’occitana Mireia Boya.

Es un procès istoric que se comença uòi a la Cort Superiora de Justícia de Catalonha. Istoric coma o son fòrça daus eveniments que pertòcan la lucha daus independentistas catalans. Son jutjats dempuòi aqueste matin los membres dau burèu dau Parlament de Catalonha que permetèron lo vòte dins aquela amassada de leis per la tenguda dau referendum d’independéncia en octòbre 2017 e per la transicion cap a una republica catalana, maugrat l’interdiccion dau Tribunal Constitucionau d’Espanha. Los acusats son au nombre de 5, e s’i trapa l’Aranesa Mireia Boya. Ex-deputada dau partit independentista CUP, Mireia Boya decidiguèt de faire sa declaracion a la Cort dins sa lenga mairala, l’occitan. Serà doncas lo primièr còp dins l’istòria d’Espanha que la lenga d’òc serà considerada dins un procès, puòique Mireia Boya beneficiarà de l’ajuda d’un reviraire. E serà benlèu una primièra istorica tot cort, aus istorians de considerar l’afar. Podèm rementar qu’en 2014, lo tribunau de proximitat de Pau aviá refusat d’atribuir un reviraire a un acusat que se voliá exprimir en occitan.

Çò segur, es que Mireia Boya e sos companhs, perseguits per desobesisença, riscan 30 000 euros de multa cadun e 1 an e 8 meses d’ineligibilitat. Lo jutjament serà rendut divendres.
Carme Forcadell, l’anciana presidenta dau Parlament de Catalonha, que menava lo burèu qu’es uòi jutjat, foguèt ela ja condemnada per « rebelion, sedicion e mauversacion » a 11 ans e 6 meses de preson.

A son arrribada a la Cort Superiora aqueste matin, Mireia Boya portava una saca ont èra representada Carme Forcadell.

La @yeyaboya sempre ha tingut molt present a les preses i exiliades, i ha lluitat per visualitzar-les, fins i tot el dia del seu judici. pic.twitter.com/UWdwh39l4G

— Marc (@Marcbetlan) July 21, 2020

Carme Forcadell, l’anciana presidenta dau Parlament de Catalonha, que menava lo burèu, foguèt ela ja condemnada per « rebelion, sedicion e mauversacion » a 11 ans e 6 meses de preson.

Las condicions de vida actuala son una contrencha, pasmens nos permeton uòi d’aver un beu present. Alara que fòrça daus rendètz-vos de l’estiu s’anulèron – Estivada, Hestiv’oc, Universitat d’Estiu de La Guepia – los organizators de l’Universitat Occitana d’Estiu de Nimes la mantenguèron en version numerica. Tot lo programa se tenguèt la setmana passada, dau 7 au 10 de julhèt, sens public mas amb de cameras per una difusion en directe sus internet. E dau còp totas las conferéncias, las taulas redondas o los pichòts concerts son ara disponibles per totes. Pel president de Marpoc (l’associacion organizatriz), Jòrdi Peladan, l’anulacion de la 44ena edicion de l’UOE  èra pas acceptabla: « Dire que sèm lèsts per afrontar lo monde que nos espèra, vaqui l’escomesa [qu’avèm] decidit de téner qué que còste. » Ara vos basta d’anar sul facebook de la Marpoc (l’associacion organizatritz) o de Radio Lenga d’Òc (lo media partenari) e traparètz d’oras e d’oras de contengut per vos assabentar sus la cultura occitana, mas tanben sus l’economia de territòris occitans, sus las inovacions pedagogicas o sus lo desvolopament de l’oferta numerica en lenga d’òc.

Pel plaser, vaquí un extrach de çò que podètz anar veire e escotar. De’n primièr una taula redonda consacrada a l’escrivan Joan Bodon, a l’escasença dau centenari de sa naissença.

E puòi la conferéncia de l’istorian Felip Martel, que clavèt aquela Universitat Occitana d’Estieu.

Enfin, vos daissam lo tèxt de Jòrdi Peladan, qu’explica la tematica d’aquela edicion de l’UOE:

« Esser occitan deman »

Fin finala d’i soscar òm s’avisa que las armas per amaisar aquel marrit virús an pas res de novèl. Nosautres occitans las coneissèm plan. De temps que los reprimaires de las lengas minoritàrias las emplegan. Basta aguèsson mai de capitada contra aquela bestieta sornaruda de qualques mesadas d’atge que contra de culturas que tenon elas mai d’un milenari de temps. Per començar la distanciacion sociala a l’encòntre dels rustres qu’an lo topet de s’exprimir en public amb de mots o d’accents de son terraire conèissem. « Enebit de parlar breton e d’escupir per sòl » òc escupir dins lo plèc del coide las paraulas vergonhosas, netejar menimosament amb lo mocador e l’escampar dins la tina de las bordilhas. Doblidem pas tanpauc la masqueta de se botar suls pòts per contaminar pas a nòstre entorn amb un parlar que fa ofensa a la lenga oficiala e subretot far empacha a sa transmission. E l’aplicacion que se carga sul telefonilhet per vos avertir del vesin cargat del virús malfasent seriá pas la version modernizada del senhal, aquel objècte simbolic que los regents de la Tresena Republica fisavan, en espera de punicion, a l’escolan qu’aviá daissat escapat qualques mots de la lenga de sas gents ?
« Esser occitan deman » serà adonc lo tèma d’aquela universitat occitana d’estiu que se càmbia de forma càmbia pas de fons. Dire que sèm lèsts per afrontar lo monde que nos espèra, vaqui l’escomesa que lo monde de la Marpoc amb sos partenaris an decidit de téner qué que còste e en despièch de las contrenchas sanitàrias de l’ora d’ara. Rasseguratz-vos, vos demandam pas de vos botar en fenèstra a solelhcòlc en picar de las mans e en entonar lo Se cante o la Copa Santa mas tot simpletament d’èstre presents a l’escota e de participar tant que far se pòt amb los mejans tecnics e informatics que metrem en plaça. E de segur amb l’esperança de se tornar trapar l’an que ven dins lo mòde convivial e frairal que ne sèm costumièrs.

Jòrdi PELADAN

Quines engatjaments per la cultura occitana abans lo 2nd torn de las municipalas?

Tarba es a l’encòp un centre e una extremitat. Ja qu’èra a la frontièra de Miegjorn-Pirenèus, la creacion de la region Occitania Pirenèus-Mediterranea acabèt de la plaçar sus las raras d’un territòri que, dempuèi Banhòls de Ceze (au limite amb Ardecha), es ben tròp grand per aver una coerencia. Mas Tarba es sustot la capitala de Bigòrra, aquel canton de Gasconha pegat aus Pirenèus. Coma los vesins biarnesés o bascos, los bigordans son de cantaires, e cada an es dins lor capitala que se debana, au mes de junh, lo festenau internacionau de la polifonia, Tarba en canta. Un eveniment que programa de concèrts solide, mas tanben de moments de cantèra, ont tot lo mond se pòt retrobar per cantar amassa. Un autre festenau plan important de canta se debana a Ibòs, au ràs de la vila: la Hesteyade de Bigòrra, la granda fèsta dau cant pireneenc. Per çò qu’es de la transmission de la lenga, de classas bilinguas existisson dins lo servici public, e per l’ensenhament imersiu, una calandreta es installada a Lalobèra, just au limit de Tarba. E que siaga lo festenau o las escòlas, totes pòdon trabalhar en cooperacion amb lo conservatòri de musica, qu’a un departament consacrat a las musicas traditionalas. Amai, per totes los afogats d’occitan, Radio País prepausa cada jorn informacions, reportatges e magazines en lenga. Enfin, a Lalobèra encara, s’encontra l’Ostau Bigordan, un luòc ont se recampan 15 associacions e que fa botiga tanben.

En 2018, Viure al País s’èra passejat en Bigòrra, e mai que mai a Tarbas en Canta.

Pel 2nd torn de l’eleccion municipala, lo 28 de junh, lo conse Gérard Trémège, membre dau partit Los Republicans e en plaça dempuèi 2001, afrontarà una tièra d’esquèrra e una tièra diversa drecha. A esquèrra es lo comunista Hervé Charles que mena la lista d’union, ont mancava sonque la França Insomesa que faguèt corsa a despart pel 1er torn. A drecha, l’anciana adjunta de Trémège, Myriam Mendez arribèt 4èna dau 1er torn. Pasmens, lo 3en, Pierre Lagonelle dau Modem e Republica En Marcha, se desistèt darrier ela. Coma pertot, l’inconeguda granda pel 2nd torn serà la participacion, puòiqu’i aguèt sonqu’un pauc mens de 37% daus inscriches que votèron lo 15 de març.

Vaquí lo detalh de las resultas dau 1er torn:

• Gérard Trémège (Div. D.): 41,39%
• Hervé Charles (Div. G.): 15,22%
• Pierre Lagonelle (Modem): 13,78%
• Myriam Mendez (Div. D.): 13,43%

Lo conse, Gérard Trémège, cap de la tièra « Tarbes horizon 2030 », nos respondèt directament sus son programa per l’occitan. « Soi fòrça sensible a la cultura occitana », nos indica lo conse que prenguèt « de corses d’occitan pendent 3 ans ». « I a ja una ofèrta per la promocion de l’occitan qu’es de granda qualitat, alara vos vau pas dire que dins mon projecte i aurà un fum de causas novèlas », explica Gérard Trémège, qu’es tanben president de la comunautat d’aglomeracion Tarba-Lordas-Pirenèus. Amb aquela casqueta rampèla son sosten a la Hesteyade de Bigòrra. E puòique se parla de polifonia, l’elegit insistís fòrça sus Tarba en Canta, « un festenau excepcionau ». « I a mond que venon de fòrça luènh ara per Tarba en Canta, reprend lo conse. L’eveniment contribuís doncas au desvolopament economic dau territòri. » Per completar la programacion culturala, nos es precisit que se sosca « amb una companhia de teatre per un espectacle en occitan ». Enfin, a prepaus de l’educacion, Gérard Trémège repeta son sosten a la Calandreta e a las classas dau servici public. « Ma felena es regenta en occitan » acaba lo conse.

Sus la tièra d’esquèrra, « Tarbes citoyenne écologiste et solidaire » menada per Hervé Charles, se tròba un occitanista, Guy Tournerie. Un òme qu’es pas Bigordan d’origina, mas qu’arribèt fa 50 ans a Tarba. A l’epòca, « i aviá pas de noms en occitan, qu’i son uòi, fòrça causas cambièron ». Pasmens, lo retirat considera que « tot çò qu’es fach pel moment es interessant, mas caldriá anar mai luènh ». Promotor de l’accion menada dins lo terraire, Tournerie es maugrat tot pessimista: « Pensi que totas las iniciativas localas son bonas, emai se las questions mai grèvas son dau niveu de l’Estat, ailàs per nautres. » Defensor d’una « consciéncia pan-occitana », lo representent d’esquèrra nos explica que sa tièra a per principi « de bastir projectes amb la populacion ». Es per aquela rason que « mancan de projectes elaborats« , que seràn de « far dab lo mond ». Caquelà una idèia fòrta: « una universitat populara, qu’auriá dins sos objectius, tanben, d’instalar la lenga coma cau ». Per acabar, Guy Tournerie vòl saludar « tot lo trabalh menat per Pascal Caumont e Tarba en Canta », qu’an per el un ample « que despassa la vila ».

Es lo pòrta-paraula de la tièra « Tarbes le renouveau », menada per Myriam Mendez, que nos detalhèt sas proposicions a favor de l’occitan. Aurélien Cartade comença per nos explicar que dins lor camp, la cultura occitana es envisajada dins son ample. « La vesèm amb dos nivels: la vesèm dins son ensèm fins a lengadòc e enlà, e puòi i a nòstra cultura locala, amb la nòstra gastronomia, los nòstres espòrts, la nòstra lenga. » E per l’educacion, la tièra de drecha voldriá pas s’acontentar d’un « aprentissatge escolari » de la lenga. « Çò important es l’aprentissatge de la cultura occitana. Uèi dins la cultura d’òc i a de cultura esportiva, gastronomica, musicala, literària e la lenga. » Dau còp Aurélien Cartade espèra una « imersion » daus escolans dins totes aqueles aspectes de l’occitan. E per que l’ample tot de la cultura siá accessible a totes, lo colistièr aimariá « èsser a l’iniciativa d’un festenau de l’Occitania que siaga viradís, un còp a Tarbas, un còp a Besièrs, un còp a Tolosa ». L’escasença de far venir las tradicions daus autres parçans e « amai seriá bon pel torisme, fariá bolegar los besierencs aicí, puòi los bigordans alai ». Enfin, a prepaus de la comunicacion, de la visibilitat de la lenga d’òc, Aurélien Cartade considera que Tarba a « fòrça retard, sul siti internet de la comuna e pertot ». « Avèm quauquas carrièras bilinguas, mas fau cercar de biaisses novèls, amb lo numeric, per que siaga ludic, agradiu e accessible a totes ». « Los otisses numerics, reprend lo pòrta-paraula, devan far conéisser las accions per l’occitan, e tanben, per exemple, lo repertòri de cantas qu’avèm aicí. »

Quines engatjaments per la cultura occitana abans lo 2nd torn de las municipalas?

Sèta, l’iscla singulara. Tre lo chafre, los setòris fan comprene que son a despart: an la mentalitat insulara, alara que son pas sus una iscla. Entre mar e estanh, es un daus pòrts pus importants de la còsta miegterranenca occitana. E la ciutat, que se vei coma isolada, revindica son patrimòni, ric e plan viu: dempuòi la creacion de Sèta, e uòi encara, la pesca es una activitat essenciala; las ajustas amassan de milierats de personas cada an per la Sant Loís; enfin, la cosina setòria despassèt las frontièras de la vila gràcias a de plats emblematics (tièla, macaronada…). Aurem comprés que sèm dins un canton qu’a una identitat plan fòrta – lo sentiment d’apartenencia s’esperlonga fins aus barris, entre aqueles de la poncha o aqueles dau barri naut. Mas, quina plaça alara per la lenga occitana a Sèta? Coma pertot es lo mitan associatiu que fai viure aquela cultura. Lo cèucle occitan setòri (o pronóncian « setòi ») es plan actiu e organiza cada an la setmana occitana a la davalada, mentre que l’associacion Bona Jornada fa sa jornada occitana a la prima. La vila abriga una calandreta e de corses d’occitan son prepausats dins lo servici public. E puòi Sèta que se revindica vila de cultura, patria de Brassens, Vilar, Valéry o Di Rosa, es tanben la ciutat de naissença de grandas figuras occitanas: los escrivans e fraires, Ives Roqueta e Joan Larzac, amai dau pintre Pierre François.

En 2017, Viure al País faguèt lo retrach de Sèta l’occitana

Pel 2nd torn de las municipalas la situacion s’es simplificada, alara que 5 tièras aviá la possibilitat de se manténer. Lo conse, en plaça dempuòi 2001, François Commeinhes arribèt en tèsta au 1er torn, sostengut per La Republica En Marcha e Los Republicans. Mas fàcia a el se farguèron d’unions. De’n primièr aquela de l’esquèrra, darrièr Véronique Calueba, que mena un colectieu ciutadan sostengut pel Partit Comunista, Euròpa Ecologia e La França Insomesa e qu’èra en 2nda posicion lo 15 de març. Lo socialista Sébastien Denaja la rejonhèt e serà el candidat per l’aglomeracion. A drecha, Sébastien Pacull, quatren, s’aliguèt amb lo cinquen, Rudy Llanos. La situacion de triangulara balha l’escasença a l’esquèrra de tornar au poder, emai se la participacion pòt cambiar los carculs, puòiqu’au 1er torn foguèt plan flaca, amb sonque 47,80% daus inscriches que venguèron votar. De notar tanben que lo cèucle occitan setòri aviá adreissat un questionari sus la cultura occitana aus candidats, au quin avián respondut los candidats Calueba, Denaja e Llanos. Questions e responsas de trobar aicí.

Vaquí lo detalh de las resultas dau 1er torn:

• François COMMEINHES (Div. D.): 34,86%
• Véronique CALUEBA (Ext. G.): 19,24%
• Sébastien DENAJA (Div. G.): 17,66%
• Sébastien PACULL (Div. D.): 14,38%
• Rudy LLANOS (Div. D.): 11,56%

Es lo quite François Commeinhes que nos detalhèt lo programa de sa tièra « Sète comme au premier jour » per la cultura occitana. Sa prioritat sembla primièr de manténer las ajudas ja en plaça, puòique nos precisa qu’amb la municipalitat « [sostenon] la jornada occitana e lo cèucle occitan, sens parlar de la granda fèsta dau patrimòni e de las tradicions qu’es « Escales à Sète » « . Aquel eveniment de tria, lo conse i torna sovent per rampelar que s’i fai una plaça « a fòrça manifestacions en occitan », coma per « las fèstas de la Sant Loís ont fòrça grops en occitan pòdon participar ». Au nivèu de l’educacion, François Commeinhes explica que « la calandreta marcha fòrça plan », una escòla que beneficia d’un « loguier plan modeste ». Dins lo servici public, « se lo rectorat es favorable », la creacion de seccions bilinguas seriá, « plan evidentament », « sostenguda » per la comuna.

18en de la tièra d’aligança a esquèrra « Ensemble pour Sète », menada per Véronique Calueba, Clément Calmettes es un occitanista, engajat amb Ox’ivent e ancian president dau Medòc dau Clapàs. Especialista de la pesca, es ensenhaire dins un BTS Maritim e Pesca, vòl integrar la lenga d’òc « au projecte de centre que portam al entorn de la mar ». Aqueu centre se deu sonar « Seta maritima », « seriá un luòc de difusion sul environ maritim, amb un costat scientific e trapariam los mèstiers de la mar, la cultura gastronomica setòria » e l’occitan i prendriá plaça a travèrs « totes los mots dels pescaires de l’estang, de la mar, amb una dimension miegterranenca e los ligams amb las autras lengas romanas ». « E puòi, los noms daus peisses se podrián trabalhar amb los peissoniers dau mercat-cobèrt que podrián afichar en bilingüe ». Cap a l’educacion, Clément Calmettes precisa, « per nautres es important que l’occitan s’aprenga pas sonque dins l’escòla associativa e privada. Avèm l’idèia de bastir un cursus escolari de la mairala fins au licèu, mas depend pas sonque de la vila ». Per contre la tièra « Ensemble pour Sète » vòl desvolopar la preséncia de la lenga d’òc dins « las activitats periescolaras ». Per la politica directament culturala, Clément Calmettes rampèla que los festenals son independents, mas afirma que la comuna sostendrà « la creacion en occitan dins la vila, sustot pels joines ».

Enfin Sébastien Pacull, menaire de la lista « Union des droites et des citoyens », afirma sa volontat de « metre en abans las tradicions de la region e de Sèta, e de las transmetre ». Vòl per aquò pausar de placas en occitan dins « las carrièras principalas » e afortís de son sosten la calandreta de la vila. Sébastien Pacull revindica tanben la preséncia amb el d’un occitanista, Pascal Sordino, qu’es encargat de « trabalhar amb las associacions » per crear de « mini-festenaus » a l’entorn de la cultura occitana. « Un festenau dau libre dins lo mercat-cobèrt, una setmana culinària occitana », d’eveniments que se debanarián sus « tres jorns » e que podrián tanben concernir « lo patrimòni occitan per las barcas, las remas ». Lo cap de tièra vòl tanben integrar las dansas tradicionalas dins lo festenau « Danse avec la mer » que se deu crear, e bastir de setmanas tematicas consacradas a totas « las comunautats que bastiguèron Sèta », amb de setmanas « espanhòla, occitana, italiana… » Enfin, Sébastien Pacull espèra quichar sus la preséncia de la lenga d’òc a l’ofici dau torisme, amb « d’espacis oraris ont los toristas podrián venir aprene l’occitan ».

Quines engatjaments per la cultura d’òc abans lo 2nd torn de las municipalas 2020?

Es una vila orgulhosa de son passat roman e de son patrimòni. Entre ostal carrat, torn manha, las arènas o lo novèl musèu de la romanitat, aquel patrimòni es gaireben unenc en França. Es una vila que se somia sovent espanhòla: es la mai granda plaça taurina en Occitania e las ferias son a l’encòp d’eveniments magers per son comèrci e una referéncia festiva per la joinessa de tota la region. Mas quina plaça alara per la cultura occitana? Es çò que se demandan sovent los militants de la lenga d’òc, que planhon l’ideal latin o ibèr de Nimes, que desconsidèra aquela part de son identitat. Pasmens la prefectura de Gard es una ciutat provençala situida a la frontièra amb lengadòc e fòrça influençada per las Cevènas vesinas e sa populacion parpalhòta (los protestants de Cevènas). E i a mond que se bolegan per faire viure aquela cultura occitana, coma la tele locala TeVeÒc o los sòcis de l’IEO e de la Marpoc. Per l’ensenhament, la situacion es complicada: i aviá doas calandretas, mas ongan fusionèron, que l’una mancava d’escolans. Dins lo servici public, l’ofèrta en òc s’arrestèt tanben au collègi de La Revolucion. Pasmens, cada an la vila aculhís l’Universitat Occitana d’Estiu, eveniment de referéncia pels estudis universitaris a l’entorn d’aquela cultura. En 2016 l’autor nimesenc Matieu Peitavin escriguèt un libre coma una quista de la cultura occitana dins sa vila, amagada mas omnipresenta. Aquò se ditz, « Sus lei piadas de l’absenta ». Tant val dire que los elegits mancaràn pas de trabalh se vòlon valorizar la lenga d’òc.

En 2017, Viure al País s’èra arrestat per una emission complèta a Nimes. Lo temps de vistalhar las arènas e de comprene lor importància dins lo quotidian daus estatjants; lo temps tanben de s’informar suls autors nimesencs de lenga d’òc, nombroses e importants.

La situacion dins la ciutat gardenca es un pauc complicada abans lo 2nd torn de las municipalas, ont demòran en pista 4 tièras. Jean-Paul Fournier, lo conse de drecha, arribèt en tèsta, seguit de plan luònh pel president de la metropòla, Yvan Lachaud, sostengut per La Republica En Marcha. Pasmens lo sénher Lachaud, ancian primier adjunt de Fournier, provoquèt la suspresa a la fin dau mes de mai en fasent aligança amb Daniel Richard que menava la lista d’Euròpa Ecologia amb lo sosten dau PS e de La França Insomesa. Los partits d’esquèrra denoncièron sulpic aquela pacha, « una traïson », e se raliguèron totes a la tièra Nimes Ciutadana. Lo menaire d’aquela tièra es lo comunista Vincent Bouget, que talonava de fòrça pròche Yvan Lachaud. Enfin, aparéis Yoann Gillet, candidat dau Recampament Nacionau, 4en de l’escrutin au mes de març.

Vaquí lo detalh de las resultas dau 1er torn a Nimes, lo 15/03/2020:

• Jean-Paul Fournier (LR) : 34,35%
• Yvan Lachaud (Div. C.) : 15,74%
• Vincent Bouget (Div. G.) : 15,68%
• Yoann Gillet (RN) : 14,34%
• Daniel Richard (Union G.): 12,19%
• David Tebib (Div.) : 5,39%
• Stéphane Gilli : 2,30%

Per la tièra « Choisissons Nîmes » dau conse en plaça dempuèi 2001, Jean-Paul Fournier, es l’elegit a la cultura Daniel-Jean Valade, el tanben en plaça dempuèi 19 ans, que nos respondèt. Un òme que nos ditz en introduccion, « fa 30 ans que vau a l’Universitat Occitana d’Estiu sabètz ». Sus l’educacion, nos afortís que lo sosten a Calandreta se mantendrà, « es tractada coma las escòlas publicas amb locau e personau ». L’escòla se ditz Aimat Serres, dau nom d’un militant e escrivan. D’autres autors nimesencs, Robert Lafont, Jòrgi Gròs, Antòni Bigot, foguèron de figuras importantas de la lenga occitana que se podrián faire conéisser aus estatjants per començar una sensibilizacion culturala. « An ja de carrièras e d’estatuas », nos fai remarcar l’adjunt, que precisa tanben que lo budget anuau de las ajudas a l’IEO e la Marpoc e d’autras associacions, s’elèva « pròche de 25 000 euros ». « E çò que foguèri lo sol de faire es una subvencion « Yakari », puòiqu’avèm fach una edicion especiala de la benda-dessenhada en lenga d’òc. » Per acabar, Daniel-Jean Valade nos infòrma que la comuna lancèt la numerizacion de son fons d’escriches felibrencs, « d’unes son ja en consultacion directa au Carrat d’Art e seràn totes sus Occitanica, la platafòrma dau Cirdoc ».

Per representar Yvan Lachaud, e sa lista « Nîmes en mieux, l’écologie en plus », es Corinne Ponce-Casanova qu’avèm poscut contactar. Anciana adjunta au desvolopament culturau e au teatre Christian-Liger, en metèis temps que lo sénher Valade dirigissiá la cultura, nos conta son estacament a la cultura occitana per la quina vòl « un vertadièr programa cultural, de trabalhar amb las associacions ». Se balha per tòca d’organizar cada an un grand eveniment, sus mantuns jorns e en plena vila, que recampe « tot lo panel culturau, la lenga d’òc es pas sonqu’una literatura, i de cants, de dansas, de teatre ». « Avèm aicí una novèla generacion d’artistas », contunha Corinne Ponce-Casanova, que rampèla qu’aviá programat una pèça quand èra en pòste, « qu’aviá agut un brave succès ». Per son eveniment anuau, l’anciana adjunta voldriá convidar tanben las autras culturas de França, coma los bretons o los bascos. « Ieu soi d’origina còrsa, e soi estacada a ma lenga. Nos cal de tota mena faire conéisser la cultura per aver d’inscriches dins las escòlas. » Sus la plaça de la lenga dins la ciutat, « se pòdon installar de panèus, a veire s’es realisable dins la vila tota ».

A esquèrra, es Christine Garidel que nos balhèt lo programa de la tièra « Nîmes citoyenne à gauche », menada per Vincent Bouget. Per començar, Christine Garidel nos explica qu’es « militanta de la Marpoc » – l’organizator de l’Universitat Occitana d’Estiu. Un eveniment que vei coma « tràs qu’important per la cultura d’òc e pel quin la comunicacion municipala es fòrça paura. » Comunicacion encara e visibilitat per l’occitan, « l’installacion de panèus de senhalizacion en occitan es quicòm de completament envisatjable ». Sus la question de l’educacion, vòl ajudar Calandreta, estima que « l’escòla Jòrgi Gròs a degut barrar tanben en rason de finançament daus locaus ». E dins lo servici public, per favorisar l’occitan, « perqué pas envisatjar de classas bilinguas ». Sustot, la colistièra vòl « perennizar las activitats qu’existisson ja » per l’òc a Nimes. E aprèp espèra integrar aquela lenga « a las institucions culturalas »: programar d’artistas occitans, gràcias a « la poesia, lo teatre », o alara « inclusir los actors de l’occitan » dins lo projecte de Ciutat dau libre que vòl crear sa tièra. E puòi que parlam de libres, pels grands autors nimesencs de lenga d’òc, Christine Garidel pensa qu’una accion se podriá faire, aprèp una soscadissa amb « las associacions, l’IEO, la Marpoc ».

Pel Recampament Nacionau enfin, lo candidat Yoann Gillet, menaire de la tièra « Le courage d’agir », nos respondèt pas que per corric. Vos prepausam de legir aqueu messatge:  » Notre culture doit être valorisée. Il faut bien évidemment puiser à toutes les sources de notre patrimoine aussi bien matériel qu’immatériel dont les figures que vous avez rappelé font partie.
Nous poursuivrons la participation de la ville à l’Université Occitanie d’été, et nous soutiendrons tous ceux qui contribuent à accroître notre culture par son animation et son rayonnement de manière positive.
Une place particulière sera faite aux compagnies et artistes locaux pour mettre en valeur la qualité de la vie culturelle Nîmoise et languedocienne.
La langue d’Oc est un patrimoine culturel et non une injonction administrative. Cette langue peut-être utilisée sur des supports touristiques et culturels. Mettre en valeur l’identité locale, pour peu qu’on le fasse avec intelligence et discernement, c’est bien évidemment se donner des atouts pour rendre agréable et stimulant un séjour à Nîmes, et des arguments pour séduire et fidéliser les touristes dont nous avons besoin. »