Quines engatjaments per la cultura d’òc abans lo 2nd torn de las municipalas 2020?
Es una vila orgulhosa de son passat roman e de son patrimòni. Entre ostal carrat, torn manha, las arènas o lo novèl musèu de la romanitat, aquel patrimòni es gaireben unenc en França. Es una vila que se somia sovent espanhòla: es la mai granda plaça taurina en Occitania e las ferias son a l’encòp d’eveniments magers per son comèrci e una referéncia festiva per la joinessa de tota la region. Mas quina plaça alara per la cultura occitana? Es çò que se demandan sovent los militants de la lenga d’òc, que planhon l’ideal latin o ibèr de Nimes, que desconsidèra aquela part de son identitat. Pasmens la prefectura de Gard es una ciutat provençala situida a la frontièra amb lengadòc e fòrça influençada per las Cevènas vesinas e sa populacion parpalhòta (los protestants de Cevènas). E i a mond que se bolegan per faire viure aquela cultura occitana, coma la tele locala TeVeÒc o los sòcis de l’IEO e de la Marpoc. Per l’ensenhament, la situacion es complicada: i aviá doas calandretas, mas ongan fusionèron, que l’una mancava d’escolans. Dins lo servici public, l’ofèrta en òc s’arrestèt tanben au collègi de La Revolucion. Pasmens, cada an la vila aculhís l’Universitat Occitana d’Estiu, eveniment de referéncia pels estudis universitaris a l’entorn d’aquela cultura. En 2016 l’autor nimesenc Matieu Peitavin escriguèt un libre coma una quista de la cultura occitana dins sa vila, amagada mas omnipresenta. Aquò se ditz, « Sus lei piadas de l’absenta ». Tant val dire que los elegits mancaràn pas de trabalh se vòlon valorizar la lenga d’òc.
En 2017, Viure al País s’èra arrestat per una emission complèta a Nimes. Lo temps de vistalhar las arènas e de comprene lor importància dins lo quotidian daus estatjants; lo temps tanben de s’informar suls autors nimesencs de lenga d’òc, nombroses e importants.
La situacion dins la ciutat gardenca es un pauc complicada abans lo 2nd torn de las municipalas, ont demòran en pista 4 tièras. Jean-Paul Fournier, lo conse de drecha, arribèt en tèsta, seguit de plan luònh pel president de la metropòla, Yvan Lachaud, sostengut per La Republica En Marcha. Pasmens lo sénher Lachaud, ancian primier adjunt de Fournier, provoquèt la suspresa a la fin dau mes de mai en fasent aligança amb Daniel Richard que menava la lista d’Euròpa Ecologia amb lo sosten dau PS e de La França Insomesa. Los partits d’esquèrra denoncièron sulpic aquela pacha, « una traïson », e se raliguèron totes a la tièra Nimes Ciutadana. Lo menaire d’aquela tièra es lo comunista Vincent Bouget, que talonava de fòrça pròche Yvan Lachaud. Enfin, aparéis Yoann Gillet, candidat dau Recampament Nacionau, 4en de l’escrutin au mes de març.
Vaquí lo detalh de las resultas dau 1er torn a Nimes, lo 15/03/2020:
- Jean-Paul Fournier (LR) : 34,35%
- Yvan Lachaud (Div. C.) : 15,74%
- Vincent Bouget (Div. G.) : 15,68%
- Yoann Gillet (RN) : 14,34%
- Daniel Richard (Union G.): 12,19%
- David Tebib (Div.) : 5,39%
- Stéphane Gilli : 2,30%
Per la tièra « Choisissons Nîmes » dau conse en plaça dempuèi 2001, Jean-Paul Fournier, es l’elegit a la cultura Daniel-Jean Valade, el tanben en plaça dempuèi 19 ans, que nos respondèt. Un òme que nos ditz en introduccion, « fa 30 ans que vau a l’Universitat Occitana d’Estiu sabètz ». Sus l’educacion, nos afortís que lo sosten a Calandreta se mantendrà, « es tractada coma las escòlas publicas amb locau e personau ». L’escòla se ditz Aimat Serres, dau nom d’un militant e escrivan. D’autres autors nimesencs, Robert Lafont, Jòrgi Gròs, Antòni Bigot, foguèron de figuras importantas de la lenga occitana que se podrián faire conéisser aus estatjants per començar una sensibilizacion culturala. « An ja de carrièras e d’estatuas », nos fai remarcar l’adjunt, que precisa tanben que lo budget anuau de las ajudas a l’IEO e la Marpoc e d’autras associacions, s’elèva « pròche de 25 000 euros ». « E çò que foguèri lo sol de faire es una subvencion « Yakari », puòiqu’avèm fach una edicion especiala de la benda-dessenhada en lenga d’òc. » Per acabar, Daniel-Jean Valade nos infòrma que la comuna lancèt la numerizacion de son fons d’escriches felibrencs, « d’unes son ja en consultacion directa au Carrat d’Art e seràn totes sus Occitanica, la platafòrma dau Cirdoc ».
Per representar Yvan Lachaud, e sa lista « Nîmes en mieux, l’écologie en plus », es Corinne Ponce-Casanova qu’avèm poscut contactar. Anciana adjunta au desvolopament culturau e au teatre Christian-Liger, en metèis temps que lo sénher Valade dirigissiá la cultura, nos conta son estacament a la cultura occitana per la quina vòl « un vertadièr programa cultural, de trabalhar amb las associacions ». Se balha per tòca d’organizar cada an un grand eveniment, sus mantuns jorns e en plena vila, que recampe « tot lo panel culturau, la lenga d’òc es pas sonqu’una literatura, i de cants, de dansas, de teatre ». « Avèm aicí una novèla generacion d’artistas », contunha Corinne Ponce-Casanova, que rampèla qu’aviá programat una pèça quand èra en pòste, « qu’aviá agut un brave succès ». Per son eveniment anuau, l’anciana adjunta voldriá convidar tanben las autras culturas de França, coma los bretons o los bascos. « Ieu soi d’origina còrsa, e soi estacada a ma lenga. Nos cal de tota mena faire conéisser la cultura per aver d’inscriches dins las escòlas. » Sus la plaça de la lenga dins la ciutat, « se pòdon installar de panèus, a veire s’es realisable dins la vila tota ».
A esquèrra, es Christine Garidel que nos balhèt lo programa de la tièra « Nîmes citoyenne à gauche », menada per Vincent Bouget. Per començar, Christine Garidel nos explica qu’es « militanta de la Marpoc » – l’organizator de l’Universitat Occitana d’Estiu. Un eveniment que vei coma « tràs qu’important per la cultura d’òc e pel quin la comunicacion municipala es fòrça paura. » Comunicacion encara e visibilitat per l’occitan, « l’installacion de panèus de senhalizacion en occitan es quicòm de completament envisatjable ». Sus la question de l’educacion, vòl ajudar Calandreta, estima que « l’escòla Jòrgi Gròs a degut barrar tanben en rason de finançament daus locaus ». E dins lo servici public, per favorisar l’occitan, « perqué pas envisatjar de classas bilinguas ». Sustot, la colistièra vòl « perennizar las activitats qu’existisson ja » per l’òc a Nimes. E aprèp espèra integrar aquela lenga « a las institucions culturalas »: programar d’artistas occitans, gràcias a « la poesia, lo teatre », o alara « inclusir los actors de l’occitan » dins lo projecte de Ciutat dau libre que vòl crear sa tièra. E puòi que parlam de libres, pels grands autors nimesencs de lenga d’òc, Christine Garidel pensa qu’una accion se podriá faire, aprèp una soscadissa amb « las associacions, l’IEO, la Marpoc ».
Pel Recampament Nacionau enfin, lo candidat Yoann Gillet, menaire de la tièra « Le courage d’agir », nos respondèt pas que per corric. Vos prepausam de legir aqueu messatge: » Notre culture doit être valorisée. Il faut bien évidemment puiser à toutes les sources de notre patrimoine aussi bien matériel qu’immatériel dont les figures que vous avez rappelé font partie.
Nous poursuivrons la participation de la ville à l’Université Occitanie d’été, et nous soutiendrons tous ceux qui contribuent à accroître notre culture par son animation et son rayonnement de manière positive.
Une place particulière sera faite aux compagnies et artistes locaux pour mettre en valeur la qualité de la vie culturelle Nîmoise et languedocienne.
La langue d’Oc est un patrimoine culturel et non une injonction administrative. Cette langue peut-être utilisée sur des supports touristiques et culturels. Mettre en valeur l’identité locale, pour peu qu’on le fasse avec intelligence et discernement, c’est bien évidemment se donner des atouts pour rendre agréable et stimulant un séjour à Nîmes, et des arguments pour séduire et fidéliser les touristes dont nous avons besoin. »
