Quines engatjaments per la cultura occitana abans lo 2nd torn de las municipalas?
Sèta, l’iscla singulara. Tre lo chafre, los setòris fan comprene que son a despart: an la mentalitat insulara, alara que son pas sus una iscla. Entre mar e estanh, es un daus pòrts pus importants de la còsta miegterranenca occitana. E la ciutat, que se vei coma isolada, revindica son patrimòni, ric e plan viu: dempuòi la creacion de Sèta, e uòi encara, la pesca es una activitat essenciala; las ajustas amassan de milierats de personas cada an per la Sant Loís; enfin, la cosina setòria despassèt las frontièras de la vila gràcias a de plats emblematics (tièla, macaronada…). Aurem comprés que sèm dins un canton qu’a una identitat plan fòrta – lo sentiment d’apartenencia s’esperlonga fins aus barris, entre aqueles de la poncha o aqueles dau barri naut. Mas, quina plaça alara per la lenga occitana a Sèta? Coma pertot es lo mitan associatiu que fai viure aquela cultura. Lo cèucle occitan setòri (o pronóncian « setòi ») es plan actiu e organiza cada an la setmana occitana a la davalada, mentre que l’associacion Bona Jornada fa sa jornada occitana a la prima. La vila abriga una calandreta e de corses d’occitan son prepausats dins lo servici public. E puòi Sèta que se revindica vila de cultura, patria de Brassens, Vilar, Valéry o Di Rosa, es tanben la ciutat de naissença de grandas figuras occitanas: los escrivans e fraires, Ives Roqueta e Joan Larzac, amai dau pintre Pierre François.
En 2017, Viure al País faguèt lo retrach de Sèta l’occitana
Pel 2nd torn de las municipalas la situacion s’es simplificada, alara que 5 tièras aviá la possibilitat de se manténer. Lo conse, en plaça dempuòi 2001, François Commeinhes arribèt en tèsta au 1er torn, sostengut per La Republica En Marcha e Los Republicans. Mas fàcia a el se farguèron d’unions. De’n primièr aquela de l’esquèrra, darrièr Véronique Calueba, que mena un colectieu ciutadan sostengut pel Partit Comunista, Euròpa Ecologia e La França Insomesa e qu’èra en 2nda posicion lo 15 de març. Lo socialista Sébastien Denaja la rejonhèt e serà el candidat per l’aglomeracion. A drecha, Sébastien Pacull, quatren, s’aliguèt amb lo cinquen, Rudy Llanos. La situacion de triangulara balha l’escasença a l’esquèrra de tornar au poder, emai se la participacion pòt cambiar los carculs, puòiqu’au 1er torn foguèt plan flaca, amb sonque 47,80% daus inscriches que venguèron votar. De notar tanben que lo cèucle occitan setòri aviá adreissat un questionari sus la cultura occitana aus candidats, au quin avián respondut los candidats Calueba, Denaja e Llanos. Questions e responsas de trobar aicí.
Vaquí lo detalh de las resultas dau 1er torn:
- François COMMEINHES (Div. D.): 34,86%
- Véronique CALUEBA (Ext. G.): 19,24%
- Sébastien DENAJA (Div. G.): 17,66%
- Sébastien PACULL (Div. D.): 14,38%
- Rudy LLANOS (Div. D.): 11,56%
Es lo quite François Commeinhes que nos detalhèt lo programa de sa tièra « Sète comme au premier jour » per la cultura occitana. Sa prioritat sembla primièr de manténer las ajudas ja en plaça, puòique nos precisa qu’amb la municipalitat « [sostenon] la jornada occitana e lo cèucle occitan, sens parlar de la granda fèsta dau patrimòni e de las tradicions qu’es « Escales à Sète » « . Aquel eveniment de tria, lo conse i torna sovent per rampelar que s’i fai una plaça « a fòrça manifestacions en occitan », coma per « las fèstas de la Sant Loís ont fòrça grops en occitan pòdon participar ». Au nivèu de l’educacion, François Commeinhes explica que « la calandreta marcha fòrça plan », una escòla que beneficia d’un « loguier plan modeste ». Dins lo servici public, « se lo rectorat es favorable », la creacion de seccions bilinguas seriá, « plan evidentament », « sostenguda » per la comuna.
18en de la tièra d’aligança a esquèrra « Ensemble pour Sète », menada per Véronique Calueba, Clément Calmettes es un occitanista, engajat amb Ox’ivent e ancian president dau Medòc dau Clapàs. Especialista de la pesca, es ensenhaire dins un BTS Maritim e Pesca, vòl integrar la lenga d’òc « au projecte de centre que portam al entorn de la mar ». Aqueu centre se deu sonar « Seta maritima », « seriá un luòc de difusion sul environ maritim, amb un costat scientific e trapariam los mèstiers de la mar, la cultura gastronomica setòria » e l’occitan i prendriá plaça a travèrs « totes los mots dels pescaires de l’estang, de la mar, amb una dimension miegterranenca e los ligams amb las autras lengas romanas ». « E puòi, los noms daus peisses se podrián trabalhar amb los peissoniers dau mercat-cobèrt que podrián afichar en bilingüe ». Cap a l’educacion, Clément Calmettes precisa, « per nautres es important que l’occitan s’aprenga pas sonque dins l’escòla associativa e privada. Avèm l’idèia de bastir un cursus escolari de la mairala fins au licèu, mas depend pas sonque de la vila ». Per contre la tièra « Ensemble pour Sète » vòl desvolopar la preséncia de la lenga d’òc dins « las activitats periescolaras ». Per la politica directament culturala, Clément Calmettes rampèla que los festenals son independents, mas afirma que la comuna sostendrà « la creacion en occitan dins la vila, sustot pels joines ».
Enfin Sébastien Pacull, menaire de la lista « Union des droites et des citoyens », afirma sa volontat de « metre en abans las tradicions de la region e de Sèta, e de las transmetre ». Vòl per aquò pausar de placas en occitan dins « las carrièras principalas » e afortís de son sosten la calandreta de la vila. Sébastien Pacull revindica tanben la preséncia amb el d’un occitanista, Pascal Sordino, qu’es encargat de « trabalhar amb las associacions » per crear de « mini-festenaus » a l’entorn de la cultura occitana. « Un festenau dau libre dins lo mercat-cobèrt, una setmana culinària occitana », d’eveniments que se debanarián sus « tres jorns » e que podrián tanben concernir « lo patrimòni occitan per las barcas, las remas ». Lo cap de tièra vòl tanben integrar las dansas tradicionalas dins lo festenau « Danse avec la mer » que se deu crear, e bastir de setmanas tematicas consacradas a totas « las comunautats que bastiguèron Sèta », amb de setmanas « espanhòla, occitana, italiana… » Enfin, Sébastien Pacull espèra quichar sus la preséncia de la lenga d’òc a l’ofici dau torisme, amb « d’espacis oraris ont los toristas podrián venir aprene l’occitan ».
