Quines engatjaments per l’occitan abans lo 2nd torn de las municipalas?
Dins las darnièras decenias, Rodés es venguda una capitala occitana, una de las vilas ont los promotors d’aquela lenga se recampan. Mai que mai mercés a l’Estivada, lo festenal grand de la cultura occitana, creat en 1995. Un eveniment amb una programacion d’artistas occitans, amb de taulièrs per totas las associacions occitanas, amb de punts de venda pels comèrcis occitans, amb un centre d’acuèlh pels medias occitans, e amb la lenga pertot escricha, fins au jornal quotidian « Centre Presse » que fa cada an una cobèrta tota en òc. L’Estivada es un temps, qualques jorns que balhan l’idèia de çò que seriá una societat ont l’òc auriá una plaça vertadièra. E permet als cantaires e musicians de se produsir sus un empont grandàs, dabans de milierats de personas. Çò qu’es causa rara per aqueles que causiguèron l’occitan coma lenga d’expression. Dempuèi qualquas annadas pasmens, los occitanistas son mens nombrós a l’Estivada, al mens aqueles que son pas avaironeses. En realitat dempuèi 2016 e la represa de l’organizacion en regia directa per part de la comuna de la vila. L’afluéncia demòra fòrta, e los artistas occitans i son totjorn aculhits, emai se la lenga es ela tanben mens presenta.
Per veire çò que sembla l’Estivada, vaquí una emission de Viure al País, au còr de l’edicion de 2018.
Lo festenal es de segur lo primièr element sul quin los candidats a la comuna de la prefectura d’Avairon s’exprimisson. Pasmens d’autres sicuts existisson, la cultura d’òc es presenta tota l’annada a Rodés. La vila abrita una escòla calandreta, mas tanben una classa bilingua en mairala e en primari dins lo servici public. Amai, los corses d’occitan son disponibles al collègi e al licèu. E puèi l’IEO tant coma lo Centre Cultural Occitan de Roergue o l’Associacion Departamentala per la transmission e la valorizacion de l’occitan (ADOC12) an lor sèti al centre de la ciutat, dins l’ostal del patrimòni. Un luòc que servís tanben de botiga e de mediateca. En 2013, una manifestacion de 2000 personas aviá revindicat la fiertat occitana a Rodés. Tot aquel univers de lenga d’òc a de besonh de l’ajuda de la comuna per contunhar sas accions e espèra doncas lo 2nd torn del 28 de junh.
An aquela data, los Rodesencs auràn la causida entre 3 tièras. Aquela del conse en plaça, Christian Teyssedre, sostengut per La Republica En Marcha e arribat bravament en tèsta au 1er torn. En 2nd, se tròba lo divers esquèrra Mathieu Lebrun, seguit del divers drecha Serge Julien. Mas es l’abstencion que foguèt la mai fòrta a Rodés, puèiqu’i aguèt un pauc mens de 36% de votants que se desplacèron.
Vaquí lo detalh de las resultas del 1er torn, lo 15/03/2020:
- Christian Teyssedre (Div. C.): 46,82%
- Mathieu Lebrun (Div. G.): 24, 61%
- Serge Julien (Div. D.): 20,20%
- Jean-Philippe Murat (Div.): 8,37%
L’adjunta a la cultura Sarah Vidal, numero 2 de la tièra de Christian Teyssedre (« Notre parti c’est Rodez »), nos detalhèt sos engatjaments per la cultura occitana. Per l’ensenhament, aquela qu’es elegida amb lo conse dempuèi 2008, afirma son sosten a la calandreta de la vila e revindica la creacion de la classa bilingua a l’escòla publica Cambon. « Es un succès, i a fòrça escolans. E sèm plan atentius a la seguida, intervenguèri amb los liceans inscriches en occitan per lor mostrar que la lenga d’òc es viva fòra de l’establiment tanben. » L’adjunta admet que la visibilitat e la valorizacion de l’occitan dins la vila se pòdon melhorar: « Nos cal prene la costuma de tot revirar, n’avèm consciéncia. Se deurà integrar a la refonda del siti internet de la comuna. » Per l’Estivada, Sarah Vidal defend lo passatge en regia directa de la vila. Precisa que se faguèt la causida de dubrir lo festenal « a d’autras culturas » e completa: « Avèm gardat l’esperit. Prepausam de teatre, de conferéncias, de concerts, emai finançam de creacions novelas. » Fàcia a las criticas sus la pèrda d’identitat del festenal, l’elegida respond que l’Estivada es « renforçada » e ne balha per pròva que la comuna versa « 100 000 euros sonque per la paga dels artistas, l’organizacion precedenta ne metiá lo tèrç », e apond que los artistas occitans son los mai nombrós.
A esquèrra, es lo menaire de la tièra « Rodez citoyen » qu’avèm entrevistat. Mathieu Lebrun ataca sulpic sus l’Estivada. « Una de las primièras mesuras que cal, es de li balhar un vam novèl. » Per el, l’eveniment es vengut « un festenal a consomar puslèu qu’un luòc de ligams convivials coma abans ». Critica « la regia directa de la comuna que quitèt tota participacion de las associacions occitanas, lor cal tornamai donar una plaça dins l’organizacion. » Un autre « axe prioritari » del candidat es lo « sosten a la calandreta ». « La transmission es importanta, la cal favorisar tre l’atge pichon, contunha Mathieu Lebrun. Volem ajudar las associacions que fan de corses d’occitan pels adultes, mas tanben dins las escòlas. » Enfin, l’òme d’esquèrra precisa un fum de proposicion per la preséncia de la cultura d’òc dins lo quotidian: « Volèm desvolopar la senhaletica bilingua dins las carrièras e los luòcs publics, metre d’occitan dins los prospectus de l’ofici del torisme e dins la comunicacion oficiala, los jornals de la vila o sul siti internet, que la lenga n’es totalament absenta uèi. » Lo darnier punt avançat concernís los « luòcs culturals », « es important d’augmentar lo nombre de libres, de disques occitan per las mediatècas. » Ajustarèm que sul siti de campanha, un editorial de « Rodez citoyen » es escrich en occitan.
La tièra de drècha se ditz « Rodez ensemble et autrement », son menaire Serge Julien nos declarèt que per l’occitan, comptava s’apuejar « sus las estructuras qu’existisson ja », las associacions o l’escòla calandreta. Son constat es que fòra de l’Estivada, « i a ges d’endrech ont la lenga d’òc nos interpela » a Rodés. Lo candidat vòl « perlongar la preséncia de l’occitan per d’accions coma la senhaletica ». S’ataca tanben a la « comunicacion de la vila » que deu « evoluir, e pas sonque per la lenga occitana ». Prepausa « d’actualisar lo siti internet qu’es despassat » e d’o « completar al nivel de las informacions, amb una part consacrada a la cultura occitana, que deuria difusir las accions de las associacions e dels actors d’aquela cultura ». Eissut d’una familha ont la l’òc se parlava, Serge Julien aimariá que siá « pas pus una lenga de musèu ». Per aquò se ditz prèste a « sostener las iniciativas de las estructuras en plaça ». Enfin, se mòstra plan critic sus l’evolucion de l’Estivada, « de mai en mai showbizz ». « Siá partissem sus d’artistas renomats per aver de mond, mas es un autre festenal, siá nos centram sus la cultura occitana. »
