Joan-Loís Blénet, president de la confederacion Calandreta, apela a la mobilizacion de totes, e tanben de las collectivitats, contra la decision dau Conselh constitucionau. Divendres passat, lo Conselh declarèt que l’aprentissatge en imersion d’una lenga minorizada e l’usatge de signes diacritics son « anticonstitucionaus ».
L’immersion es doncas declarada anticonstitucionala, es un perilh per la subrevida de Calandreta ?
Es un perilh per las lengas. Tota lenga qu’es pas lo francés deu desaparéisser puòique pòt pas aplicar la potinga, lo metòd que permet de faire de parlaires. Per Calandreta, coma l’ensem dau mond de l’imersion, anam veire cossí trobar de fòrmas de resistir. Evidentament, sèm en resisténcia dabans un arrèst qu’es scelerat, coloniau. Es paradoxau : au moment que las cartas d’identitat francesas son en anglés, que l’Educacion Nacionala organisa de cursus entièrs en anglés, lo Conselh constitucionau fa semblant de dire que la lenga de la Republica es exclusivament lo francés. I a una paradòxa e una inegalitat de tractament que son cultiricidas clarament, linguicidas. Es l’estat colonial que contunha.
Lo sistèma imersiu existís dempuòi 50 ans e de milierats d’escolans i son inscriches. Sa desaparicion es una possibilitat ?
Los que vòlon exterminar, jamai lo nombre lor a fach paur. Veirem cossí anam reorganizar nòstre sistèma educatiu, nos organisar per resistir e per subreviure dins la fonccion de faire de parlaires. Cò que nos denega l’Estat francés e son conselh colonial, es de fargar de parlaires ; nos caldrà nos organizar per trapar un biais de contunhar pasmens. Serà una batèsta pè a pè, mas que clarifica las causas. Quand i aguèt la modificacion de l’article 2, los ministres e los parlamentaris de la majoritat socialista èran venguts dire que jamai serviriá contra las lengas regionalas mas que seriá contra l’anglés. Vesèm que l’istòria es lo contrari complet: jamai i a de problèmas per l’anglés, emai lo govèrn fa d’atestacions oficialas sonqu’en anglés, mas l’article 2 servís sonque per trabalhar a la destruccion de las lengas regionalas. Çò que confirma aquò es lo refús daus signes diacritics : tot çò qu’es autoctòn, istoric, diversitat culturala e linguistica francesa deu èsser fòrabandit, escafat, enebit.
Lo 8 d’abriu, l’imersion èra pel primièr reconeguda, e d’un biais larg, pel Parlament. Cossí avètz viscut aquela bascula cap a l’interdiccion ?
L’opinion dins la societat bolega. Avèm agut una majoritat e aurem una majoritat que contunharà de grandir. L’opinion a comprés qu’aparar la diversitat culturala es important. I a una majoritat dins l’opinion, mas i a l’Estat prigond francés qu’es sus la meteissa linha que Francés Ier. Son los meteisses que fan celebracion d’aquel rei e de Villers-Cotterets que contunhan dins la metèissa linha, una linha qu’a fach la guèrra pertot. Es una lucha fòrça dificila, mas las lengas devon subreviure perque la victòria dins l’opinion es cèrta. L’opinion a comprés que l’ecologia s’arresta pas a las pimparèlas. L’ecologia toca tot e de’n primièr l’ecologia umana. Justament, coma lo ministre a vist que la majoritat cambia, amb la complicitat ailàs dau president de la Republica, e sens que 1er ministre aja bolegat, an desencadenat lo consèlh lo mai colonial.
Avètz parlat de trobar de mejans de luchar, de que serián ? Paul Molac parla de refòrma constitucionala, vesètz autra causa ?
Es clar que caldrà qu’en França se modifique l’article 2. Per ara, l’article 2 es utilisat per dire que la lenga exclusiva de França es lo francés. Doncas, eradicacion de tot çò qu’es ancian, autoctòne, istoric. Lo caldrà modificar. Caldriá un grand nombre de parlamentaris que demandan modificacion d’aquela infamia. Lo deputat europenc Lamassoure a dich mantun còps « s’es traït la representacion nacionala ». Eriam en resisténcia, o sèm encara mai. Nos cal trobar de biaisses per que l’opinion finigue per s’impausar. Serà dificil, perqu’avem un Estat que s’es bastit contre lo pòble en permanéncia, es organizat per aquò. I caldrà anar e caldrà luchar.
Calandreta contunharà a practicar l’imersion la setmana que ven e a la dintrada ?
Calandreta contunharà a trabalhar per la lenga occitana e per faire de parlaires. Sèm en resisténcia contra un poder linguicidi. Evidentament anarem a la cort europenca de justicia. I a una injusticia infama, fatalament i anarem, òm pòt pas contunhar coma aquò. Farèm tot çò que cal per resistir a l’escanatge. Apelam tot lo mond a manifestar lo 29 e qu’aquò contunhe, que las collectivitats se meton en marcha per vertadierament defendre lor patrimòni qu’es en perilh majuscul.
