Escrivan e umorista, Robèrt Martí èra una vertadièra figura populara occitana
Son pas tant nombrosa las figuras de l’occitanisme qu’an una popularitat bèla en defòra dau mitan militant. Sens la cercar, Robèrt Martí, que defuntèt aqueste 5 de mai au matin, obtenguèt aquela popularitat. « Cò qu’es curiós, es la notorietat », fisava l’autor a la Despacha en 2011. Amb son personatge de Padena aviá capitat de parlar au mond de son país e sustot de los faire totes espetar de rire, defensors de la lenga d’òc o non. Son originalitat, per rapòrt a d’autras personalitats occitanas que venon de celebritats (Joan de Nadau, Claudi Marti, los Massilia…), es dins son activitat : Robèrt Martí èra pas cantaire nimai musician, èra un escrivan, poèta e romancièr, e un umorista. Es aquela fonccion, la berreta de Padena sul cap, que li balhèt sa popularitat. Sos espectacles acampavan milierats de personas a còps, que dempuòi ara 40 ans se congostavan de sas istòrias en « patoés », publicadas en cassetas, disques e dvd.
Au civil, quand quitava los vestits de l’empont e la pluma, èra un professor de lengas (occitan, francès e espanhòu) e un militant. Dins las annadas 80, Robèrt Martí prenguèt la presidéncia de l’Institut d’Estudis Occitans, en 1986 foguèt cap de tièra per las eleccions regionalas e dins las annadas 2000, amb sa femna Josiana Daunis, farguèron l’ostau Bodon, un musèu de tria per valorisar l’òbra dau mèstre de Crespin. Militant e caput, Josiana conta dins un reportatge vièlh de Viure al País que son òme li diguèt : « se ganham au lotò, fariái una fondacion per la cultura occitana e tot l’argent aniriá aquí ».
Coma escrivan, prenguèt sovent per cadre de sos romans la val de Viaur, la val ont banhèt dins la lenga occitana pendent l’enfància : es lo càs de « L’ombra doça de la nuèch », escrich en 1976, coma dau « Balestrièr de Miramont », acabat en 2006. Grand contaire de colhonadas, Robèrt Martí èra tanben un òme saberut qu’aviá publicat en francés una antologia dau roman populari (per la quina foguèt convidat a l’emission Apostrophes) e un libre d’estudi sus la figura de Mariana, l’emblèma de la Republica que foguèt inventada pel primièr còp a Puèglaurenç dins Tarn. Pròche de mantun cantaires e musicians coma Claudi Sicre, que l’acompanhèt sus l’empont, o Eric Fraj, pel quin escriguèt de cançons, Robèrt Martí aviá tanben fach d’adaptacions de Brassens o de classics de jazz que canta son amic Bernard Cauhapé sus un disque formidable, « Trio Savignoni e lo Papet ».
A sa familha e sa femna, Josiana Daunis, la còla de Viure al País presenta sas condolenças.
