Archives du mois : mai 2021

La mobilizacion del 29 de mai se tendrà dins totas las regions. Per demandar la modificacion de la Constitucion e la reconeissença de l’immersion, mas se parlarà tanben de la refòrma del licèu que menaça totjorn l’ensenhament de las lengas regionalas. Virginia Lago es coorganizatritz amb lo CREO Tolosa.

Los ensenhaires de servici public son tanben mobilizats per defendre l’immersion ?
Sèm solidaris dels chepics de Calandreta e de las escòlas imersivas, forçadament. E volèm per l’ensenhament public una ofèrta la mai larga possibla, doncas amb d’imersion tanben. Aprèp, manifestam perque lo demai de la lei se deu metre en plaça ara. Es plan polit una lei que prevei la generalizacion de l’ensenhament en òc, mas la cal aplicar. Es coma per las declaracions de Blanquer : anoncièt qu’aurèm un coeficient 3 al bac en opcion lenga regionala, es ben mas cal que s’aplique. Perqué la realitat es qu’es totjorn dur d’aver d’oras per las opcions dins los establiments.

 

De corses se son arrestats dins l’academia de Tolosa ?
Avèm perdut d’oras dins de collègis, coma a San Seren dins Òlt o a l’Isla de Baish dins Gers, i a de problèmas dins Pirenèus Nautas. Vesèm una baissa de l’envolòpa balhada per l’ensenhament opcional. En licèu la situacion es catastrofica, ara cal al mens salvar los mòbles per aver d’escolans.

 

De que cal ara per que las avançadas de la lei s’apliquen ?
Per la generalizacion de l’ofèrta nos cal donar las oras, cal organizar los establiments, mas per que siá vertadièr cal mai de recrutaments, mai de pòstes al capes. E pensar la formacion, avèm de problèmas pels regents tanben.

 

Cossí reagissètz quand Jean-Michel Blanquer afirma aimar e ajudar las lengas regionalas ?
Al ministre li agradan las anóncias, mas esperam totjorn de veire. Crida son amor mas volem de faches. Per gardar d’optimisme nos podèm dire qu’amb la lei Molac es lo primièr còp qu’existissèm, qu’una lei installa las causas. Pasmens, sabèm que lo còde de l’educacion es pas totjorn aplicat. Avèm besonh de nos mobilizar deman. I a de manifestacions de’n pertot emai lo mond pòdon anar lo matin a Tolosa e lo tantòst a-z-Albi !

La colèra monta aprèp la censura de la lei Molac, dissabte se manifestarà pertot en França. Dau costat de l’Estat, president e primièr ministre an pres la paraula sens engajament.

Mobilizacion au País Basc contra la decision dau Conselh constitucionau

Consequéncia susprèsa de las manòbras dau ministre de l’Educacion Nacionala, las lengas minorizadas an d’aquesta passa un resson qu’es rare en França, dins lo mond politic e mediatic. Los messatges d’elegits e de ministres se multiplican per criticar o sostener lo Conselh constitucionau, que censurèt parcialament la lei Molac. Lo contèxt ajuda: a quauquas setmanas de las eleccions regionalas, defendre las lengas dichas regionalas, la logica a l’òbra es visibla. Emai lo president de la Republica publiquèt un tèxt sus facebook per saludar « lo movement mager de transmission » qu’es l’escòla imersiva. Una declaracion contradictòria per part de quauqu’un que daissèt lo temps necessari per que lo recórs au Conselh se fague, sens promulgar la lei.

Les langues régionales ne doivent plus être victimes d’une lecture rétrograde de la Constitution. Je défendrai tout ce qui permettra d’assurer la place qui est la leur. Les langues régionales ne sont pas seulement un élément patrimonial, elles sont également une richesse vivante. https://t.co/AZNDC8mF5A

— Yannick Jadot (@yjadot) May 26, 2021

https://twitter.com/manuelvalls/status/1396015261447335936

Divendres 21 de mai, lo Conselh declarèt que l’ensenhament imersiu d’una autra lenga que lo francés es contrari a l’article 2 de la Constitucion. E lo meteis article es tanben emplegat per refusar los signes diacritics qu’existisson pas en francés, coma lo ~ sus una n. Alara que la lei escricha pel deputat breton Paul Molac voliá desvolopar l’imersion dins lo public, vaquí un verdict que plaça en perilh los malhums d’establiments associatius qu’aplican l’imersion dempuòi de decenias (los primièrs foguèron los bascos de Seaska en 1969). Una situacion rufa a viure pels militants d’aquelas associacions, coma Guilhem Latrubesse, co-president de la Calandreta de Còsta Pavada a Tolosa: « Fa 50 ans que nòstras escòlas ensenhan las lengas aus mainatges, cau esperar que pels 50 ans a venir serà encara possible.[…] Maugrat los discorses, uòi es dificil de desvolopar l’ensenhament de l’occitan que siaga per las escòlas associativas o dins lo public. »

Dimars, es l’estructura que recampa totas las escòlas imersivas en lengas minorizadas (Diwan, Calandreta, Bressola, Scola Corsa, ABCM, Seaska) que denoncièt la « decision radicala, d’una violença inausida ». « S’agís ben d’epuracion linguistica », repren lo comunicat de prensa que demanda aprèp la « modificacion de l’article 2 ». Es una lucha anciana que se’n torna pels defensors dau breton, de l’occitan o de l’alsacian. En 1999 ja, lo Conselh constitucionau s’èra opausat a la ratificacion de la carta europenca de las lengas regionalas en rason d’aquel article que ditz: « La langue de la République est le français ». Una precision qu’es inscricha sonque dempuòi 1992, quand la majoritat socialista de l’epòca la faguèt passar en afirmant voler luchar contra l’anglés. Mas gaireben 30 ans pus tard, es l’Estat qu’organisa de cursus imersius en anglés e qu’o refusa a las lengas istoricas de son territòri. En 1998, de manifestacions ja s’èran organizadas per demandar la reescritura d’aquel article.

La decision dau Conselh constitucionau contra la lei Molac es tanben la confirmacion que se pòt desconsiderar un article de la Constitucion au profièch d’un autre. Los 9 membres de l’institucion decidiguèron que l’article 75-1, que ditz « les langues régionales appartiennent au patrimoine de la France », compta pas. Dimècres a l’Amassada Nacionala, lo primièr ministre – catalonofòn – Jean Castex anoncièt que la dintrada seriá normala pels establiments imersius, e ajustèt qu’una mission seriá delegada a dos deputats per analisar la situacion. De son costat, lo ministre de l’Educacion Nacionala, qu’es a l’origina dau recórs contra la lei, faguèt saupre que lo coeficient de las lengas regionalas seriá augmentat en opcion au bachilierat. De reaccions dau govèrn doncas, mas pas gaire de causas concretas. A l’iniciativa dau collectiu « Per que viscan nòstras lengas », de manifestacions se debanaràn dissabte 29 dins França tota per demandar una revision constitucionala en urgéncia.

Joan-Loís Blénet, president de la confederacion Calandreta, apela a la mobilizacion de totes, e tanben de las collectivitats, contra la decision dau Conselh constitucionau. Divendres passat, lo Conselh declarèt que l’aprentissatge en imersion d’una lenga minorizada e l’usatge de signes diacritics son « anticonstitucionaus ».

L’immersion es doncas declarada anticonstitucionala, es un perilh per la subrevida de Calandreta ?
Es un perilh per las lengas. Tota lenga qu’es pas lo francés deu desaparéisser puòique pòt pas aplicar la potinga, lo metòd que permet de faire de parlaires. Per Calandreta, coma l’ensem dau mond de l’imersion, anam veire cossí trobar de fòrmas de resistir. Evidentament, sèm en resisténcia dabans un arrèst qu’es scelerat, coloniau. Es paradoxau : au moment que las cartas d’identitat francesas son en anglés, que l’Educacion Nacionala organisa de cursus entièrs en anglés, lo Conselh constitucionau fa semblant de dire que la lenga de la Republica es exclusivament lo francés. I a una paradòxa e una inegalitat de tractament que son cultiricidas clarament, linguicidas. Es l’estat colonial que contunha.

 

Lo sistèma imersiu existís dempuòi 50 ans e de milierats d’escolans i son inscriches. Sa desaparicion es una possibilitat ?
Los que vòlon exterminar, jamai lo nombre lor a fach paur. Veirem cossí anam reorganizar nòstre sistèma educatiu, nos organisar per resistir e per subreviure dins la fonccion de faire de parlaires. Cò que nos denega l’Estat francés e son conselh colonial, es de fargar de parlaires ; nos caldrà nos organizar per trapar un biais de contunhar pasmens. Serà una batèsta pè a pè, mas que clarifica las causas. Quand i aguèt la modificacion de l’article 2, los ministres e los parlamentaris de la majoritat socialista èran venguts dire que jamai serviriá contra las lengas regionalas mas que seriá contra l’anglés. Vesèm que l’istòria es lo contrari complet: jamai i a de problèmas per l’anglés, emai lo govèrn fa d’atestacions oficialas sonqu’en anglés, mas l’article 2 servís sonque per trabalhar a la destruccion de las lengas regionalas. Çò que confirma aquò es lo refús daus signes diacritics : tot çò qu’es autoctòn, istoric, diversitat culturala e linguistica francesa deu èsser fòrabandit, escafat, enebit.

 

Lo 8 d’abriu, l’imersion èra pel primièr reconeguda, e d’un biais larg, pel Parlament. Cossí avètz viscut aquela bascula cap a l’interdiccion ?
L’opinion dins la societat bolega. Avèm agut una majoritat e aurem una majoritat que contunharà de grandir. L’opinion a comprés qu’aparar la diversitat culturala es important. I a una majoritat dins l’opinion, mas i a l’Estat prigond francés qu’es sus la meteissa linha que Francés Ier. Son los meteisses que fan celebracion d’aquel rei e de Villers-Cotterets que contunhan dins la metèissa linha, una linha qu’a fach la guèrra pertot. Es una lucha fòrça dificila, mas las lengas devon subreviure perque la victòria dins l’opinion es cèrta. L’opinion a comprés que l’ecologia s’arresta pas a las pimparèlas. L’ecologia toca tot e de’n primièr l’ecologia umana. Justament, coma lo ministre a vist que la majoritat cambia, amb la complicitat ailàs dau president de la Republica, e sens que 1er ministre aja bolegat, an desencadenat lo consèlh lo mai colonial.

 

Avètz parlat de trobar de mejans de luchar, de que serián ? Paul Molac parla de refòrma constitucionala, vesètz autra causa ?
Es clar que caldrà qu’en França se modifique l’article 2. Per ara, l’article 2 es utilisat per dire que la lenga exclusiva de França es lo francés. Doncas, eradicacion de tot çò qu’es ancian, autoctòne, istoric. Lo caldrà modificar. Caldriá un grand nombre de parlamentaris que demandan modificacion d’aquela infamia. Lo deputat europenc Lamassoure a dich mantun còps « s’es traït la representacion nacionala ». Eriam en resisténcia, o sèm encara mai. Nos cal trobar de biaisses per que l’opinion finigue per s’impausar. Serà dificil, perqu’avem un Estat que s’es bastit contre lo pòble en permanéncia, es organizat per aquò. I caldrà anar e caldrà luchar.

 

Calandreta contunharà a practicar l’imersion la setmana que ven e a la dintrada ?
Calandreta contunharà a trabalhar per la lenga occitana e per faire de parlaires. Sèm en resisténcia contra un poder linguicidi. Evidentament anarem a la cort europenca de justicia. I a una injusticia infama, fatalament i anarem, òm pòt pas contunhar coma aquò. Farèm tot çò que cal per resistir a l’escanatge. Apelam tot lo mond a manifestar lo 29 e qu’aquò contunhe, que las collectivitats se meton en marcha per vertadierament defendre lor patrimòni qu’es en perilh majuscul.